اباحه (اخص)اباحه در دو معنای اخص و اعم استعمال می‌شود، اباحه به معنای اخص، حکم به رخصت مکلف در انجام یا ترک فعل است. ۱ - معنای لغوی اباحهاباحه در لغت به معنای اذن و رهایی از قید است و به دو معنای اخص و اعم می‌آید. ۲ - معنای اباحه اخصاباحه به معنای اخص، از اقسام احکام ترخیصی است و به معنای اختیار مکلف در انجام و یا ترک فعل است و به بیان دیگر، هیچ یک از انجام فعل و یا ترک آن در نظر مولا بر دیگری مزیت ندارد و یکسان می‌باشد. ۳ - فرق اباحه اخص و اعمفرق بین اباحه به معنای اخص و اباحه به معنای اعم این است که اباحه به معنای اخص، از احکام تکلیفی است؛ یعنی انجام عمل و ترک آن، هیچ یک بر دیگری رجحان نداشته، بلکه هر دو نزد شارع مساوی است؛ ولی دایره شمول اباحه به معنای اعم، بیش از اباحه به معنای اخص است و علاوه برافعال مباح، مستحبات و مکروهات و واجبات را نیز شامل می‌گردد. [۳]
مختاری مازندرانی، محمد حسین، فرهنگ اصطلاحات اصولی، ص۱۱.
[۴]
فیض، علیرضا، مبادی فقه و اصول، ص۱۱۱.
[۵]
زحیلی، وهبه، اصول الفقه الاسلامی، ج۱، ص۴۵.
[۷]
زهیرالمالکی، محمد ابوالنور، اصول الفقه، ج۱، ص۵۰.
۴ - پانویس
۵ - منبعفرهنگنامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۶۳، برگرفته از مقاله «اباحه (اخص)». |